Opowieść o tym, jak poznawanie nowych ludzi, kultur, języków, tradycji (m.in. dzięki wyjazdom na zagraniczne stypendia) pomaga zdobywać kompetencje świadczące o byciu mądrym, kreatywnym, twórczym człowiekiem pokazana na kanwie fragmentów filmów prof. Krzysztofa Zanussiego

„Koń nie napije się wody, jeśli nie odczuwa pragnienia”.

Szwajcarski psycholog i pedagog, Édouard Claparède, upatrywał w motywacji siłę, która ma istotny wpływ na wszelkie zachowania człowieka, w tym także na proces uczenia się i poznawanie świata. Wiele koncepcji wychowania i nauczania nawiązuje w treści i formie do naturalnych zainteresowań ucznia. Mają one pobudzać jego aktywność oraz służyć rozwojowi indywidualnych zdolności. Fascynacje i inspiracje są również siłą napędową naszych działań, które rozbudzają wyobraźnię, kreatywność i stają się bardzo silnym bodźcem do podejmowanych działań.

• Jakie pragnienia decydują o wyborze języka obcego i sprzyjają jego przyswajaniu?
• Czy nauczyciel i uczniowie mogą być dla siebie źródłem inspiracji i fascynacji?
• Czy i na ile inspiracje i fascynacje mogą służyć podnoszeniu efektywności procesu przyswajania języka obcego w warunkach szkolnych?

W moim wystąpieniu podejmę próbę odpowiedzi na powyższe pytania, odwołując się do własnych doświadczeń w zakresie organizacji procesu glottodydaktycznego oraz opracowywania autorskich materiałów do nauczania / uczenia się języka francuskiego jako języka obcego.

Kreatywność i innowacyjność wyznaczają kryteria sukcesu oraz przewagi konkurencyjnej dla wszelkiego typu organizacji w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu.Rozwój sztucznej inteligencji będzie sprawiał, że zmienią się oczekiwania i wymagania stawiane pracownikom w miejscu pracy. Wiele stanowisk pracy zostanie zautomatyzowanych, a jednocześnie będzie rósł popyt na pracowników o ponadprzeciętnej kreatywności i umiejętnościach analitycznych. Wraz ze wzrostem oczekiwań względem kompetencji nowo zatrudnianych, dotyczących umiejętności technicznych, charakteru i umiejętności miękkich, wielu pracodawców wskazuje problemy z pozyskaniem odpowiednich kadr jako czynnik hamujący rozwój firmy. Jak zmniejszyć lukę w podaży kompetentnych, kreatywnych pracowników? Czy polski system edukacji potrafi kształcić, rozpoznawać, pozyskiwać i angażować te jakże pożądane na rynku pracy umiejętności? Jak zaangażować w ten proces pracodawców? Jak przygotować nauczycieli na nowe wyzwania w otoczeniu szkoły? Na te pytania postarają się odpowiedzieć uczestnicy panelu.

• Krytycy szkoły współczesnej i nauczycieli, nie tylko w Polsce, zarzucają im nauczanie i nagradzanie zachowań odtwórczych, schematycznych i „uczenie pod test“, które nie respektuje różnorodnych uzdolnień i umiejętności uczniów, a bazuje na jakiejś mitologicznej „średniej“.
• Kreatywność uczniów i nauczycieli mogą być uznane za oś nowoczesnego programu szkoły w XXI wieku, wokół których rozwinąć można różnorodne działania dydaktyczne, dobrze służące rozwojowi myślenia i działania twórczego uczniów na wszystkich szczeblach kształcenia.
• Sama kreatywność jednak nie wystarczy, potrzebny jest drugi ważny filar kształcenia: edukacja dla mądrości, rozumiana jako celowe stymulowanie i wspieranie wysokiej kultury poznawczej uczniów, ich refleksyjności oraz myślenia dialogicznego i krytycznego w realizacji dobra wspólnego.
• Kreatywność plus dzielność i zaradność (innowacyjność) – zdolności twórcze – mądrość: oto harmonijna wizja dobrze wyedukowanego absolwenta szkoły, żyjącego w nowym tysiącleciu.
• Coraz więcej wiemy, jak to robić.

Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, to trzy podstawowe cele kształcenia. Dziś, zważywszy na wyzwania technologiczne i głębokie przemiany społeczne, przed którymi stoi świat, na szybkość tych zmian i niemożność przewidzenia przyszłości, tym trzem aspektom należy przypisać nowe znaczenia. Wiedza powinna w najwyższym stopniu przygotowywać słuchaczy do rozumienia wyzwań współczesności i dostarczać zarazem zaplecza dla ich rozwiązywania. Powinna dawać nie tylko możliwości adaptacji, ale także twórczego uczestnictwa w dokonujących się zmianach. Umiejętności, mniej skoncentrowane na wąskich fachowych sprawnościach, a bardziej na uniwersalnych kompetencjach tranzytywnych, powinny pozwalać na dostosowanie absolwentów do zmiennych warunków i miejsc pracy, do wielokrotnej zmiany zawodu, do innowacyjnego sprostania nowym zadaniom. Kompetencje społeczne powinny pozwolić stawić czoła skomplikowanej sytuacji absolwentów i ich otoczenia wobec przewidywalnego spadku zapotrzebowania na pracę ludzką, problemów migracyjnych, klimatycznych i innych. Powinny też skutkować zrozumieniem, że z posiadanej wiedzy i umiejętności można zrobić dobry lub zły użytek i być motywacją do refleksji o aksjologicznym i prospołecznym charakterze. Aby temu sprostać uczelnia powinna być miejscem twórczego myślenia, innowacyjnego działania i mądrego uczestnictwa w życiu społecznym

Do udziału w sesji zapraszamy wszystkich zajmujących się nauczaniem przyszłych pokoleń, w szczególności nauczycieli akademickich oraz wszystkich włączonych w proces zapewniania wysokiej jakości programów nauczania.

Wystąpienia wprowadzające do dyskusji z uczestnikami sesji

• prof. dr hab. Zbigniew Marciniak , który będzie poszukiwał odpowiedzi na pytania: dlaczego kształcenie matematyczne jest ważne? Jakie pożytki płyną z nabywania wiedzy matematycznej?
• dr inż. Tomasz Saryusz-Wolski, który przedstawi znaczenie kompetencji tranzytywnych jako podstawy umiejętności, omówi korzyści z nabywania nowych umiejętności oraz konieczność i sposoby ich kształtowania;
• dr hab. Ewa Chmielecka, prof. SGH, która omówi znaczenie kompetencji społecznych wobec zmiennej rzeczywistości oraz nieprzewidywalnej  przyszłości, przedstawi pożytki  płynące z nabywania kompetencji społecznych podzieli się swoim doświadczeniem w metodach ich kształtowania.

Sesję poprowadzi prof. dr hab. Stefan Chwirot

• Według danych Eurostatu dorośli Europejczycy uczestniczą w uczeniu się pozaformalnym kilkukrotnie częściej niż w edukacji formalnej. Również w Polsce w ostatnich latach systematycznie rośnie przewaga liczby osób dorosłych korzystających z pozaformalnego sposobu uczenia się względem korzystania z edukacji formalnej.
• Obecnie podejmowana jest szeroka współpraca środowisk szkoleniowych przy realizacji polityki publicznej na rzecz uczenia się przez całe życie. Prowadzone są działania w celu zwiększenia odsetka uczących się osób dorosłych, w tym szczególne w kontekście wspierania rozwoju zawodowego pracowników.
• Podczas sesji zaprezentowane zostaną wybrane formy edukacji pozaformalnej dedykowane nauczycielom. Pozwoli to na wspólny namysł nad tym, w jaki sposób ten rodzaj uczenia się może kształtować kreatywność nauczycieli oraz jaki może mieć wpływ na motywowanie nauczycieli do twórczego podejścia do swojego zawodu

Warsztat skierowany jest do wszystkich zainteresowanych stanem, a także dalszymi kierunkami rozwoju edukacji obcojęzycznej w polskim systemie oświatowym, ze szczególnym uwzględnieniem etapu kształcenia obowiązkowego. Jego celem zasadniczym jest wzbudzenie refleksji nad poziomem implementacji w życie szkoły szczytnych idei zapisanych w ustawach i ministerialnych rozporządzeniach, w których hasła „mądrość”, „kreatywność” oraz „innowacyjność”, w ślad za literaturą przedmiotu i wynikami licznych badań naukowych, zajmują należne im, ważne miejsce. Czy równie wiele uwagi poświęca się im w praktyce edukacyjnej? Czy po okresie ustrojowych przeobrażeń stały się już immanentną cechą każdej placówki oświatowej i każdego nauczyciela języków obcych? Czy ich niewątpliwy potencjał dydaktyczny jest dziś w pełni realizowany? Czy jednocześnie zyskały status pełnoprawnych celów kształcenia, by dopełnić nie tylko pracę nauczycieli, lecz również intelektualną i społeczną działalność uczniów? To tylko ważniejsze z wielu pytań i wątpliwości, na które wspólnie spróbujemy odpowiedzieć. 

Niemiecki uchodzi w Polsce za trudny język obcy, trudniejszy niż większość innych języków europejskich. Dlaczego? I czy tak naprawdę jest? Dlaczego wielu uczniów w szkołach średnich wybiera dziś jako drugi język obcy hiszpański zamiast niemieckiego?

Co robimy źle, czym zniechęcamy uczniów i co zrobić, żeby nas polubili, a przy okazji też naukę języka niemieckiego? Czy da się nauczać niemieckiego lepiej, prościej, zrozumiałej, pozytywniej? A jeżeli się da – to jak? Co i jak naprawdę warto robić z uczniami, a czego lepiej unikać? Dlaczego czasem mimo dobrych chęci nie potrafimy wskrzesić w uczniach entuzjazmu?

Warsztaty koncentrują się na roli nauczyciela w klasie XXI wieku i wyzwaniach stojących przed współczesnym nauczycielem języka obcego w obliczu wszechobecnych i błyskawicznych zmian w technologiach informacyjnych. Większość nauczycieli, którzy zdobywali kwalifikacje zawodowe w erze przed-cyfrowej, jest teraz zmuszona do drastycznej aktualizacji, albo, co więcej, do uczenia się od podstaw umiejętności cyfrowych. Podczas warsztatu chcemy pokazać stosunkowo łatwe do opanowania aplikacje i narzędzia cyfrowe, z których każdy nauczyciel języka może korzystać w celu rozpowszechniania treści edukacyjnych w różnych formatach internetowych. Dzięki tym narzędziom każdy nauczyciel poczuje się bardziej komfortowo i swobodnie we współczesnej klasie, skolonizowanej, jakby nie było, przez cyfrowych tubylców.

Ze względu na trudności, których mogą doświadczać uczniowie z dysleksją na lekcjach języka obcego, proces nauczania wymaga dostosowania warunków i metod do potrzeb i możliwości tych uczniów. Wiąże się to ze zróżnicowaniem i indywidualizacją podejścia do poszczególnych uczniów w zakresie technik nauczania, treści, organizacji i form pracy, rodzajów zadań, zarządzania czasem, pomocy i wsparcia nauczyciela, komunikacji i interakcji w klasie, informacji zwrotnej, instrukcji, sposobu prezentowania, sprawdzania i oceniania wiedzy oraz umiejętności czy wreszcie organizacji środowiska klasowego. Prowadzenie świadomych i efektywnych działań włączających w odniesieniu do wszystkich uczniów, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, wymaga właściwego przygotowania nauczycieli języków obcych do tych zadań w trakcie kształcenia i doskonalenia zawodowego. Wiedza na temat specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz umiejętność sprostania tym potrzebom stanowią klucz do zapewnienia równych szans w edukacji językowej dla wszystkich uczniów, ale wymagają refleksyjnego myślenia, wprowadzania twórczych, niestandardowych rozwiązań oraz akceptacji odmienności i indywidualności. W prezentacji odniosę się do przykładu dobrej praktyki w kształceniu i doskonaleniu zawodowym nauczycieli jakim jest kurs DysTEFL – do struktury i treści kursu, przykładowych materiałów i zadań oraz możliwości jego wykorzystania w kształceniu nauczycieli języka angielskiego. Kurs jest produktem wypracowanym w ramach projektów DysTEFL i DysTEFL2, został przygotowany dla nauczycieli języka angielskiego i wdrożony w krajach europejskich, zarówno w formie kształcenia bezpośredniego, jak i na odległość.

Obecnie prawie każdy student jest posiadaczem telefonu komórkowego z dostępem do internetu. W wyniku tego, wielu nauczycieli ma sprzeczne poglądy co do tego, jak radzić sobie z technologią i jej rosnącym wpływem na edukację. Niektórzy próbują, z większym lub mniejszym sukcesem, zabraniać używania telefonów komórkowych w klasie. Jeśli chodzi o szkolnictwo wyższe, strategia ta jest niepraktyczna. Zamiast myśleć o telefonach jako o problemie, pokażemy Państwu jak, w praktyczny sposób, wykorzystać je do nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem języka angielskiego.

Kreatywność i innowacyjność wyznaczają kryteria sukcesu oraz przewagi konkurencyjnej dla wszelkiego typu organizacji w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu.Rozwój sztucznej inteligencji będzie sprawiał, że zmienią się oczekiwania i wymagania stawiane pracownikom w miejscu pracy. Wiele stanowisk pracy zostanie zautomatyzowanych, a jednocześnie będzie rósł popyt na pracowników o ponadprzeciętnej kreatywności i umiejętnościach analitycznych. Wraz ze wzrostem oczekiwań względem kompetencji nowo zatrudnianych, dotyczących umiejętności technicznych, charakteru i umiejętności miękkich, wielu pracodawców wskazuje problemy z pozyskaniem odpowiednich kadr jako czynnik hamujący rozwój firmy. Jak zmniejszyć lukę w podaży kompetentnych, kreatywnych pracowników? Czy polski system edukacji potrafi kształcić, rozpoznawać, pozyskiwać i angażować te jakże pożądane na rynku pracy umiejętności? Jak zaangażować w ten proces pracodawców? Jak przygotować nauczycieli na nowe wyzwania w otoczeniu szkoły? Na te pytania postarają się odpowiedzieć uczestnicy panelu.

• Krytycy szkoły współczesnej i nauczycieli, nie tylko w Polsce, zarzucają im nauczanie i nagradzanie zachowań odtwórczych, schematycznych i „uczenie pod test“, które nie respektuje różnorodnych uzdolnień i umiejętności uczniów, a bazuje na jakiejś mitologicznej „średniej“.
• Kreatywność uczniów i nauczycieli mogą być uznane za oś nowoczesnego programu szkoły w XXI wieku, wokół których rozwinąć można różnorodne działania dydaktyczne, dobrze służące rozwojowi myślenia i działania twórczego uczniów na wszystkich szczeblach kształcenia.
• Sama kreatywność jednak nie wystarczy, potrzebny jest drugi ważny filar kształcenia: edukacja dla mądrości, rozumiana jako celowe stymulowanie i wspieranie wysokiej kultury poznawczej uczniów, ich refleksyjności oraz myślenia dialogicznego i krytycznego w realizacji dobra wspólnego.
• Kreatywność plus dzielność i zaradność (innowacyjność) – zdolności twórcze – mądrość: oto harmonijna wizja dobrze wyedukowanego absolwenta szkoły, żyjącego w nowym tysiącleciu.
• Coraz więcej wiemy, jak to robić.

Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, to trzy podstawowe cele kształcenia. Dziś, zważywszy na wyzwania technologiczne i głębokie przemiany społeczne, przed którymi stoi świat, na szybkość tych zmian i niemożność przewidzenia przyszłości, tym trzem aspektom należy przypisać nowe znaczenia. Wiedza powinna w najwyższym stopniu przygotowywać słuchaczy do rozumienia wyzwań współczesności i dostarczać zarazem zaplecza dla ich rozwiązywania. Powinna dawać nie tylko możliwości adaptacji, ale także twórczego uczestnictwa w dokonujących się zmianach. Umiejętności, mniej skoncentrowane na wąskich fachowych sprawnościach, a bardziej na uniwersalnych kompetencjach tranzytywnych, powinny pozwalać na dostosowanie absolwentów do zmiennych warunków i miejsc pracy, do wielokrotnej zmiany zawodu, do innowacyjnego sprostania nowym zadaniom. Kompetencje społeczne powinny pozwolić stawić czoła skomplikowanej sytuacji absolwentów i ich otoczenia wobec przewidywalnego spadku zapotrzebowania na pracę ludzką, problemów migracyjnych, klimatycznych i innych. Powinny też skutkować zrozumieniem, że z posiadanej wiedzy i umiejętności można zrobić dobry lub zły użytek i być motywacją do refleksji o aksjologicznym i prospołecznym charakterze. Aby temu sprostać uczelnia powinna być miejscem twórczego myślenia, innowacyjnego działania i mądrego uczestnictwa w życiu społecznym

Do udziału w sesji zapraszamy wszystkich zajmujących się nauczaniem przyszłych pokoleń, w szczególności nauczycieli akademickich oraz wszystkich włączonych w proces zapewniania wysokiej jakości programów nauczania.

Wystąpienia wprowadzające do dyskusji z uczestnikami sesji

• prof. dr hab. Zbigniew Marciniak , który będzie poszukiwał odpowiedzi na pytania: dlaczego kształcenie matematyczne jest ważne? Jakie pożytki płyną z nabywania wiedzy matematycznej?
• dr inż. Tomasz Saryusz-Wolski, który przedstawi znaczenie kompetencji tranzytywnych jako podstawy umiejętności, omówi korzyści z nabywania nowych umiejętności oraz konieczność i sposoby ich kształtowania;
• dr hab. Ewa Chmielecka, prof. SGH, która omówi znaczenie kompetencji społecznych wobec zmiennej rzeczywistości oraz nieprzewidywalnej  przyszłości, przedstawi pożytki  płynące z nabywania kompetencji społecznych podzieli się swoim doświadczeniem w metodach ich kształtowania.

Sesję poprowadzi prof. dr hab. Stefan Chwirot

• Według danych Eurostatu dorośli Europejczycy uczestniczą w uczeniu się pozaformalnym kilkukrotnie częściej niż w edukacji formalnej. Również w Polsce w ostatnich latach systematycznie rośnie przewaga liczby osób dorosłych korzystających z pozaformalnego sposobu uczenia się względem korzystania z edukacji formalnej.
• Obecnie podejmowana jest szeroka współpraca środowisk szkoleniowych przy realizacji polityki publicznej na rzecz uczenia się przez całe życie. Prowadzone są działania w celu zwiększenia odsetka uczących się osób dorosłych, w tym szczególne w kontekście wspierania rozwoju zawodowego pracowników.
• Podczas sesji zaprezentowane zostaną wybrane formy edukacji pozaformalnej dedykowane nauczycielom. Pozwoli to na wspólny namysł nad tym, w jaki sposób ten rodzaj uczenia się może kształtować kreatywność nauczycieli oraz jaki może mieć wpływ na motywowanie nauczycieli do twórczego podejścia do swojego zawodu.

Niemiecki to choroba gardła? Trzeba znać język wroga? Nie damy się zgermanizować? Uczyłam się w szkole kilka lat i dalej nic nie umiem? Gdyby nie „der, die, das”, to by Niemcy byli z nas? Po co mi niemiecki, skoro znam już angielski? Większość uczniów ma różne uprzedzenia i bariery rzutujące na proces uczenia się języka niemieckiego? Uczniowie mają też często bardzo nierealne wyobrażenia: „nie chcę się uczyć gramatyki, chcę się tylko dogadać” albo „jak pojadę do Niemiec, to się tam automatycznie nauczę”. Jest też wiele wymówek na czele z „nie mam talentu do języków”, „nie mam czasu” i „jestem już za stara”. A tymczasem niemieckiego naprawdę można się nauczyć, tylko trzeba do tego podejść realistycznie i inteligentnie. Być może masz negatywne skojarzenia i blokujące wspomnienia wyniesione ze szkoły czy dotychczasowej nauki i nawet nie zdajesz sobie z tego sprawy. A być może nie znasz po prostu skutecznych technik nauki tego języka.

Klasa językowa to miejsce rzeczywistego zaangażowania ucznia w proces zdobywania wiedzy i umiejętności. Zadanie nauczyciela polega więc na stworzeniu takich warunków pracy na lekcji, które będą ucznia motywowały i sprzyjały tym samym uaktywnieniu procesów poznawczych gwarantujących efektywność procesu uczenia się. Aby niełatwy proces akwizycji języka obcego przebiegał pomyślnie i przynosił trwałe efekty, powinien być dynamiczny
i oparty na wielopłaszczyznowych skojarzeniach odwołujących się do zdobytej już wiedzy. Wykorzystanie analogii znaczeniowych w zakresie języków, do których uczeń może się odwołać jest skutecznym narzędziem ułatwiającym zapamiętywanie nowych form językowych. Uczeń opierając się na swym dotychczasowym doświadczeniu językowym uaktywnia wiedzę i umiejętności, a tym samym w pełni angażuje się w proces uczenia.
Podczas warsztatów przedstawimy metody wykorzystania różnych zasobów językowych ucznia, pomocnych w przyswojeniu języka francuskiego jako obcego. Zwrócimy uwagę na praktyczne zastosowanie podejścia kontrastywnego, które pozwala uczniowi porównać znane formy gramatyczne i leksykalne w różnych językach, aby lepiej je zapamiętać i na trwałe włączyć je do swojego słownika.

Realioznawstwo jest dziś integralną częścią nauki języka niemieckiego jako obcego. Trudno jest bowiem wyobrazić sobie lekcje języka niemieckiego, na której prezentowane treści pozbawione byłyby kulturowego kontekstu. Aby zatem osiągnąć na zajęciach niezbędne cele, nauczyciele powinni umieć krytycznie podchodzić do wyboru źródeł i zaadaptować je do własnych zajęć. Podręczniki, które są obecnie na rynku, nie mogą konkurować z aktualnością treści dostępnych w internecie. Ponadto dzisiejsze media cyfrowe oferują narzędzia, które bez większych nakładów można użyć na lekcji języka, tak aby zajęcia były kreatywne, zorientowane na działanie i dostosowane do poziomu do grupy.

Obecnie prawie każdy student jest posiadaczem telefonu komórkowego z dostępem do internetu. W wyniku tego, wielu nauczycieli ma sprzeczne poglądy co do tego, jak radzić sobie z technologią i jej rosnącym wpływem na edukację. Niektórzy próbują, z większym lub mniejszym sukcesem, zabraniać używania telefonów komórkowych w klasie. Jeśli chodzi o szkolnictwo wyższe, strategia ta jest niepraktyczna. Zamiast myśleć o telefonach jako o problemie, pokażemy Państwu jak, w praktyczny sposób, wykorzystać je do nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem języka angielskiego.

Warsztaty koncentrują się na roli nauczyciela w klasie XXI wieku i wyzwaniach stojących przed współczesnym nauczycielem języka obcego w obliczu wszechobecnych i błyskawicznych zmian w technologiach informacyjnych. Większość nauczycieli, którzy zdobywali kwalifikacje zawodowe w erze przed-cyfrowej, jest teraz zmuszona do drastycznej aktualizacji, albo, co więcej, do uczenia się od podstaw umiejętności cyfrowych. Podczas warsztatu chcemy pokazać stosunkowo łatwe do opanowania aplikacje i narzędzia cyfrowe, z których każdy nauczyciel języka może korzystać w celu rozpowszechniania treści edukacyjnych w różnych formatach internetowych. Dzięki tym narzędziom każdy nauczyciel poczuje się bardziej komfortowo i swobodnie we współczesnej klasie, skolonizowanej, jakby nie było, przez cyfrowych tubylców.